Đăng xuất
Trong trường hợp tăng nặng hoặc lần đầu gặp các tình trạng hay yếu tố nguy cơ này, cần khuyên người phụ nữ liên hệ với bác sĩ để biết có nên ngừng dùng viên nén bao phim Rosina hay không.
Trong trường hợp huyết khối tĩnh mạch hoặc huyết khối động mạch đã được khẳng định hoặc còn nghi ngờ, nên ngừng dùng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp. Trong trường hợp bắt đầu điều trị với thuốc chống đông, nên sử dụng biện pháp tránh thai thay thế phù hợp do khả năng gây dị tật thai của các thuốc chống đông (các coumarin).
Rối loạn tuần hoàn
Nguy cơ huyết khối tĩnh mạch (VTE)
Việc sử dụng bất cứ thuốc tránh thai nội tiết phối hợp (CHC) nào cũng đều làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch so với không sử dụng thuốc. Các thuốc chứa levonorgestrel, norgestimat hoặc norethisteron có liên quan đến nguy cơ huyết khối tĩnh mạch thấp nhất. Các thuốc khác như viên nén bao phim Rosina có thể có gấp đôi mức nguy cơ này. Chỉ nên quyết định sử dụng loại thuốc khác ngoài các thuốc có nguy cơ huyết khối tĩnh mạch thấp nhất sau khi đã tham vấn để người phụ nữ hiểu rõ nguy cơ huyết khối tĩnh mạch của viên nén bao phim Rosina, các yếu tố nguy cơ hiện hữu có thể ảnh hưởng như thế nào đến nguy cơ này và nguy cơ huyết khối tĩnh mạch là cao nhất trong năm đầu dùng thuốc. Cũng có một số bằng chứng cho thấy nguy cơ này tăng lên khi một thuốc tránh thai nội tiết phối hợp được dùng trở lại sau thời gian ngừng thuốc từ 4 tuần trở lên.
Trong số những phụ nữ không sử dụng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp và không có thai thì có khoảng 2/10.000 người bị huyết khối tĩnh mạch trong một năm. Tuy nhiên, trên bất cứ người phụ nữ nào, nguy cơ này có thể cao hơn nhiều, phụ thuộc vào các yếu tố nguy cơ nền (xem dưới đây).
Ước tính1 trong số 10.000 phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp (CHC) chứa drospirenon sẽ có từ 9-12 người bị huyết khối tĩnh mạch trong một năm; so với khoảng 6 người2 sử dụng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp chứa levonorgestrel.
Trong cả hai trường hợp này, số người bị huyết khối tĩnh mạch trong một năm là thấp hơn so với số người có khả năng mắc trong thời kỳ mang thai hoặc giai đoạn sau sinh.
Huyết khối tĩnh mạch có thể gây tử vong trong 1-2% trường hợp.
- xem Hình 1.
Rất hiếm khi, huyết khối được báo cáo trên người dùng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp xuất hiện ở các mạch máu khác như động mạch và tĩnh mạch của gan, mạc treo, thận hoặc võng mạc.
Các yếu tố nguy cơ huyết khối tĩnh mạch
Nguy cơ biến chứng do huyết khối tĩnh mạch trên người dùng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp có thể tăng đáng kể ở những phụ nữ có thêm các yếu tố nguy cơ khác, đặc biệt khi có đồng thời nhiều yếu tố nguy cơ (xem bảng dưới đây).
Chống chỉ định viên nén bao phim Rosina nếu người phụ nữ có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến nguy cơ cao huyết khối tĩnh mạch (xem mục Chống chỉ định). Nếu người phụ nữ có nhiều hơn một yếu tố nguy cơ, nguy cơ huyết khối có thể lớn hơn tổng nguy cơ từ các yếu tố đơn lẻ - trong trường hợp này cần cân nhắc nguy cơ huyết khối tĩnh mạch tổng thể. Không nên kê đơn thuốc tránh thai nội tiết phối hợp nếu lợi ích thấp hơn nguy cơ (xem mục Chống chỉ định).
- xem Bảng 1.
Chưa có đồng thuận về vai trò của suy tĩnh mạch và viêm tắc tĩnh mạch nông trong việc gây khởi phát hay làm tiến triển huyết khối tĩnh mạch.
Phải lưu ý tình trạng tăng nguy cơ huyết khối ở phụ nữ đang mang thai và đặc biệt giai đoạn 6 tuần sau sinh (thông tin về Sử dụng thuốc cho phụ nữ có thai và cho con bú).
Những triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch (huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi)
Trong trường hợp có triệu chứng huyết khối tĩnh mạch, người phụ nữ cần được tham vấn để được chăm sóc y tế khẩn cấp và phải thông báo với nhân viên y tế về việc đang dùng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp.
Các triệu chứng huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) có thể bao gồm:
- sưng một bên chân và/hoặc bàn chân hoặc dọc theo tĩnh mạch chân;
- đau nhức hoặc đau tức ở chân mà chỉ có thể cảm nhận được khi đứng hoặc đi bộ;
- cảm giác nóng tăng lên ở bên chân bị ảnh hưởng; da chân đỏ hoặc mất màu.
Các triệu chứng thuyên tắc phổi (PE) có thể bao gồm:
- khó thở hoặc thở nhanh khởi phát đột ngột không rõ nguyên nhân;
- ho đột ngột có thể có ra máu;
- đau ngực nặng;
- choáng váng hoặc đau đầu dữ dội;
- tim đập nhanh hoặc bất thường.
Một số triệu chứng không đặc hiệu (như ‘hụt hơi’, ‘ho’) và có thể bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường và biến cố ít nghiêm trọng (như nhiễm trùng đường hô hấp).
Các dấu hiệu tắc mạch khác có thể bao gồm: đau đột ngột, sưng phù và đổi màu xanh nhạt ở đầu chi.
Nếu các triệu chứng thuyên tắc xảy ra ở mắt, có thể biểu hiện từ nhìn mờ không đau đến mất thị lực. Đôi khi mất thị lực có thể xuất hiện ngay lập tức.
Nguy cơ huyết khối động mạch (ATE)
Các nghiên cứu dịch tễ đã chỉ ra mối liên quan giữa việc sử dụng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp với việc gia tăng nguy cơ huyết khối động mạch (nhồi máu cơ tim) hoặc nguy cơ tai biến mạch máu não (như cơn thiếu máu não thoáng qua, đột quỵ). Biến cố huyết khối động mạch có thể gây tử vong.
Các yếu tố nguy cơ huyết khối động mạch
Nguy cơ biến chứng huyết khối động mạch hoặc nguy cơ tai biến mạch máu não ở những người dùng thuốc tránh thai nội tiết tố phối hợp tăng lên ở những phụ nữ có các yếu tố nguy cơ (xem bảng dưới đây). Chống chỉ định viên nén bao phim Rosina nếu người dùng có yếu tố nguy cơ nghiêm trọng hoặc có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến có nguy cơ cao huyết khối động mạch (xem mục Chống chỉ định). Nếu người phụ nữ có nhiều hơn một yếu tố nguy cơ, nguy cơ huyết khối động mạch sẽ lớn hơn tổng nguy cơ gây ra bởi các yếu tố nguy cơ đơn lẻ - trong trường hợp này cần cân nhắc đến nguy cơ tổng thể. Không kê đơn thuốc tránh thai nội tiết phối hợp nếu lợi ích của việc dùng thuốc thấp hơn nguy cơ (xem mục Chống chỉ định).
- xem Bảng 2.
Các triệu chứng của huyết khối động mạch
Trong trường hợp có triệu chứng huyết khối động mạch, người phụ nữ cần được tham vấn tìm kiếm sự trợ giúp y tế khẩn cấp và phải thông báo với nhân viên y tế rằng mình đang dùng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp.
Các triệu chứng tai biến mạch máu não có thể bao gồm:
- đột ngột tê hoặc yếu ở mặt, cánh tay hoặc chân, đặc biệt ở một bên cơ thể;
- đột ngột đi bộ khó khăn, đột ngột choáng váng, mất thăng bằng hoặc phối hợp động tác;
- đột ngột lẫn lộn, đột ngột khó nói chuyện hoặc nhận thức khó khăn;
- đột ngột gặp khó khăn về thị giác ở một hoặc cả hai bên mắt;
- đột ngột đau đầu, dữ dội hoặc kéo dài không rõ nguyên nhân;
- mất ý thức hoặc ngất có hoặc không kèm theo co giật.
Các triệu chứng tạm thời gợi ý cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA).
Các triệu chứng nhồi máu cơ tim có thể bao gồm:
- đau, khó chịu, căng tức, nặng nề, cảm giác bị siết chặt hoặc đầy ở ngực, cánh tay hoặc dưới xương ức;
- khó chịu lan tỏa ra sau lưng, hàm, cổ họng, cánh tay, dạ dày;
- cảm giác đầy hơi, triệu chứng khó tiêu hoặc nghẹt thở;
- đổ mồ hôi, buồn nôn, nôn hoặc chóng mặt;
- rất yếu, lo âu hoặc thở dốc;
- tim đập nhanh hoặc bất thường.
Khối u
Sự gia tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung ở những người dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống lâu dài (> 5 năm) đã được ghi nhận trong một số nghiên cứu dịch tễ học, nhưng vẫn tiếp tục còn tranh cãi về mức độ của phát hiện này do còn bị ảnh hưởng gây nhiễu bởi hoạt động tình dục và các yếu tố khác như virus papilloma người (HPV).
Một phân tích gộp từ 54 nghiên cứu dịch tễ đã ghi nhận có sự gia tăng nhẹ nguy cơ tương đối (RR = 1,24) ung thư vú được chẩn đoán trên những phụ nữ đang dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống. Nguy cơ gia tăng này dần mất đi sau 10 năm ngừng dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống. Do ung thư vú hiếm gặp ở phụ nữ dưới 40 tuổi, số lượng các chẩn đoán ung thư vú gia tăng ở người đang dùng hoặc gần đây có dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống là nhỏ so với nguy cơ ung thư vú tổng thể. Các nghiên cứu này không cung cấp bằng chứng về mối quan hệ nhân quả. Phần mẫu bệnh nhân dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống được ghi nhận có nguy cơ gia tăng có thể do chẩn đoán sớm ung thư vú, tác dụng sinh học của thuốc tránh thai phối hợp đường uống hoặc kết hợp cả hai nguyên nhân. Ung thư vú ở những người từng sử dụng thuốc tránh thai có xu hướng ít tiến triển lâm sàng hơn so với ung thư vú được chẩn đoán ở những người chưa từng dùng thuốc.
Ở những người sử dụng thuốc tránh thai phối hợp đường uống, hiếm ghi nhận được các trường hợp khối u gan lành tính và thậm chí hiếm hơn nữa các trường hợp khối u gan ác tính. Trong các trường hợp đơn lẻ, các khối u này đã dẫn đến xuất huyết trong ổ bụng đe dọa tính mạng. Nên cân nhắc khả năng u gan trong chẩn đoán phân biệt khi có đau dữ dội vùng bụng trên, gan to hoặc có dấu hiệu xuất huyết ổ bụng ở phụ nữ đang dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống.
Khi dùng liều cao thuốc tránh thai phối hợp đường uống (0,05 mg ethinylestradiol), nguy cơ ung thư nội mạc tử cung và buồng trứng giảm. Chưa xác nhận điều này có áp dụng cho thuốc tránh thai phối hợp đường uống liều thấp hay không. Các khối u ác tính có thể đe dọa tính mạng hoặc gây tử vong.
Các tình trạng khác
Khí sắc trầm và trầm cảm là những tác dụng không mong muốn thường gặp của thuốc tránh thai nội tiết (xem mục Tác dụng không mong muốn). Trầm cảm có thể nghiêm trọng và là yếu tố nguy cơ đã biết của hành vi tự tử và tự tử. Phụ nữ nên được khuyên liên hệ với bác sỹ của mình trong trường hợp có thay đổi khí sắc và các triệu chứng trầm cảm, bao gồm cả trường hợp ngay sau khi mới bắt đầu điều trị.
Thành phần progestogen trong Rosina là một chất đối kháng aldosteron với tác dụng giữ kali. Nồng độ kali được kỳ vọng là không tăng trong hầu hết các trường hợp. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu lâm sàng, trên một số bệnh nhân suy giảm chức năng thận ở mức độ nhẹ hoặc trung bình và có sử dụng đồng thời các thuốc gây giữ kali, nồng độ kali trong huyết thanh tăng nhẹ, nhưng không có ý nghĩa, trong quá trình dùng drospirenon. Do đó, khuyến cáo kiểm tra nồng độ kali huyết thanh trong chu kỳ dùng thuốc đầu tiên ở những bệnh nhân suy giảm chức năng thận và ở những bệnh nhân trước khi dùng thuốc có nồng độ kali trong huyết thanh cao hơn giới hạn bình thường và đặc biệt khi dùng đồng thời với các thuốc giữ kali. Xem thêm mục Tương tác.
Phụ nữ có tăng triglycerid máu hoặc có tiền sử gia đình tăng triglycerid máu có thể tăng nguy cơ viêm tụy khi dùng các thuốc tránh thai phối hợp đường uống.
Mặc dù huyết áp tăng nhẹ đã được báo cáo ở nhiều phụ nữ đang dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống nhưng hiếm gặp tăng huyết áp liên quan có biểu hiện lâm sàng. Trong số này, chỉ rất ít các trường hợp phải ngừng ngay việc dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống. Nếu trong quá trình dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống ở những người có tăng huyết áp trước đó, mà trị số huyết áp tăng liên tục hoặc huyết áp tăng đáng kể không đáp ứng đủ với điều trị tăng huyết áp, phải ngừng dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống. Khi thích hợp, có thể cân nhắc dùng lại thuốc tránh thai phối hợp đường uống nếu huyết áp trở về bình thường khi được điều trị bằng các thuốc chống tăng huyết áp.
Đã ghi nhận được các tình trạng sau đây xảy ra hoặc tiến triển cả khi mang thai và khi sử dụng thuốc tránh thai phối hợp đường uống, nhưng bằng chứng về mối liên quan với việc sử dụng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp chưa kết luận được: vàng da và/hoặc ngứa liên quan đến ứ mật, sỏi mật, rối loạn chuyển hóa porphyrin, lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng ure máu tan huyết, múa giật Sydenham, herpes thai kỳ, mất thính giác liên quan đến xơ cứng tai.
Ở phụ nữ có phù mạch di truyền, estrogen ngoại sinh có thể gây ra hoặc làm nặng hơn các triệu chứng phù mạch.
Có thể cần ngừng sử dụng thuốc tránh thai phối hợp đường uống nếu có rối loạn chức năng gan cấp tính hoặc mạn tính cho đến khi các chỉ số đánh giá chức năng gan trở về bình thường. Cần ngừng thuốc tránh thai phối hợp đường uống trong trường hợp tái phát vàng da ứ mật và/hoặc ngứa liên quan đến ứ mật mà đã xuất hiện trong quá trình mang thai trước đây hoặc trong thời gian sử dụng các hormon sinh dục trước đây.
Mặc dù các thuốc tránh thai nội tiết phối hợp có thể ảnh hưởng đến sự đề kháng insulin ngoại vi và khả năng dung nạp glucose, không có bằng chứng cho thấy cần thay đổi phác đồ điều trị đái tháo đường khi sử dụng thuốc tránh thai phối hợp đường uống liều thấp (chứa < 0,05 mg ethinylestradiol). Tuy nhiên, phụ nữ mắc đái tháo đường nên được theo dõi thận trọng, đặc biệt trong thời gian đầu dùng thuốc.
Tiến triển xấu đi của trầm cảm nội sinh, động kinh, bệnh Crohn và viêm loét đại tràng đã được báo cáo trong quá trình sử dụng thuốc tránh thai phối hợp đường uống.
Nám da thỉnh thoảng có thể xuất hiện, đặc biệt ở những phụ nữ có tiền sử nám da thai kỳ. Những phụ nữ có khuynh hướng bị nám da nên tránh tiếp xúc với bức xạ mặt trời hoặc bức xạ cực tím trong khi dùng thuốc tránh thai phối hợp đường uống.
Khám/ tư vấn y khoa
Trước khi khởi đầu dùng hoặc dùng trở lại viên nén bao phim Rosina, cần xem xét đầy đủ tiền sử y khoa (bao gồm cả tiền sử gia đình) và phải loại trừ khả năng có thai. Nên đo huyết áp và khám thực thể, theo hướng loại trừ chống chỉ định (xem mục Chống chỉ định) và những cảnh báo (xem mục Cảnh báo và thận trọng). Điều quan trọng là lưu ý người dùng các thông tin về huyết khối tĩnh mạch và huyết khối động mạch, bao gồm nguy cơ của viên nén bao phim Rosina, khi so sánh với các thuốc tránh thai nội tiết phối hợp khác, những triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch và huyết khối động mạch, các yếu tố nguy cơ đã biết và những điều cần làm trong trường hợp nghi ngờ có huyết khối.
Người phụ nữ cũng cần được hướng dẫn đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng thuốc và tuân thủ các hướng dẫn. Tần suất và tính chất của các lần khám y khoa phải dựa trên các hướng dẫn thực hành đã được thiết lập và phải phù hợp với từng phụ nữ.
Phụ nữ nên được tham vấn rằng các thuốc tránh thai đường uống không bảo vệ khỏi việc nhiễm HIV (AIDS) và các bệnh lây truyền qua đường sinh dục khác.
Giảm hiệu quả tránh thai
Hiệu quả của các thuốc tránh thai nội tiết phối hợp có thể giảm trong các trường hợp như quên thuốc (xem mục Liều lượng và cách dùng), rối loạn tiêu hóa (xem mục Liều lượng và cách dùng) hoặc dùng đồng thời với một số thuốc khác (xem mục Tương tác).
Giảm kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt
Với tất cả các thuốc tránh thai phối hợp đường uống, xuất huyết bất thường (xuất huyết lấm tấm hoặc xuất huyết giữa kỳ) có thể xảy ra, nhất là trong những tháng đầu dùng thuốc. Do vậy, việc đánh giá bất cứ tình trạng xuất huyết bất thường nào chỉ có ý nghĩa sau một thời gian thích ứng khoảng 3 chu kỳ.
Nếu xuất huyết bất thường dai dẳng hoặc xuất hiện sau các chu kỳ bình thường trước đó, cần xem xét những nguyên nhân khác ngoài nguyên nhân nội tiết và cần có các biện pháp chẩn đoán phù hợp để loại trừ khả năng có khối u ác tính và khả năng mang thai.
Những nguyên nhân này có thể gồm cả việc nạo thai. Ở một số phụ nữ, có thể không thấy kinh trong khoảng thời gian ngưng thuốc. Nếu thuốc tránh thai nội tiết phối hợp đã được dùng đúng theo chỉ dẫn ghi trong mục Liều lượng và cách dùng, thì khó có khả năng người phụ nữ này mang thai. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc không đúng theo chỉ dẫn trước khi không thấy kinh hoặc nếu không thấy hai kỳ kinh liên tục, phải loại trừ khả năng có thai trước khi tiếp tục dùng thuốc tránh thai nội tiết phối hợp.
Tăng ALT
Trong các thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân điều trị viêm gan siêu vi C (HCV) với các thuốc chứa ombitasvir, paritaprevir, ritonavir và dasabuvir kèm theo hoặc không kèm theo ribavirin, nồng độ transaminase (ALT) tăng hơn 5 lần giới hạn trên của mức thông thường (ULN) đã xuất hiện thường xuyên hơn đáng kể ở những phụ nữ sử dụng thuốc chứa ethinylestradiol như các thuốc tránh thai nội tiết phối hợp (xem mục Chống chỉ định và Tương tác).
Mỗi viên thuốc có chứa 48,17 mg lactose monohydrat. Người dùng nếu có vấn đề về di truyền hiếm gặp không dung nạp galactose, thiếu hụt lactase hoàn toàn hoặc kém hấp thu glucose-galactose thì không nên dùng thuốc này.
Mỗi viên thuốc có chứa 0,070 mg lecithin đậu tương. Người dùng nếu dị ứng với đậu phộng hoặc đậu nành thì không nên dùng thuốc này.
Ảnh hưởng của thuốc lên khả năng lái xe, vận hành máy móc
Chưa có các nghiên cứu về ảnh hưởng của thuốc trên khả năng lái xe và vận hành máy móc được thực hiện.
1 Tần suất này được ước tính từ tổng số các dữ liệu nghiên cứu dịch tễ học, sử dụng nguy cơ tương đối cho các thuốc khác nhau so với các thuốc tránh thai nội tiết phối hợp chứa levonorgestrel.
2 Điểm trung vị nằm trong khoảng 5-7/10.000 phụ nữ/năm, dựa trên nguy cơ tương đối cho thuốc tránh thai nội tiết phối hợp chứa levonorgestrel so với không sử dụng ở khoảng 2,3 đến 3,6.
