Viêm phế quản - Cấp tính, Không biến chứng Tổng quan về bệnh

Viêm phế quản cấp tính không biến chứng là một dạng viêm đường hô hấp dưới (LRTI) tự giới hạn, đặc trưng bởi khởi phát đột ngột của ho có hoặc không có đờm ở người khỏe mạnh. Trước đó có thể xảy ra viêm đường hô hấp trên (URTI) (ví dụ cảm lạnh thông thường).

Viêm phế quản cấp tính là một trong những tình trạng lâm sàng thường gặp nhất mà bác sĩ gặp phải. Tại Hoa Kỳ, khoảng 5% người được báo cáo mắc viêm phế quản cấp tính hàng năm. Ở khu vực này, tỷ lệ mắc cao nhất được ghi nhận vào mùa đông và ở những người dưới 5 tuổi. Trong khi đó, các nghiên cứu ở Vương quốc Anh cho thấy tỷ lệ mắc viêm phế quản cấp tính là 54 trên 1.000 người, với khoảng dao động từ 36 trên 1.000 ở nam giới trẻ đến 225 trên 1.000 ở những người trên 85 tuổi. Tại châu Á, tỷ lệ mắc bệnh được chuẩn hóa theo tuổi (ASIR) của viêm đường hô hấp dưới được ghi nhận cao nhất ở Nam Á. Ngoài ra, tại một quốc gia như Việt Nam, nơi nhiễm trùng đường hô hấp cấp vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật ở người trẻ, viêm phế quản cấp tính là một trong những chẩn đoán phổ biến nhất, chiếm tới 18% số ca.

Cơ chế bệnh sinh của viêm phế quản cấp tính không biến chứng liên quan đến phản ứng viêm tại biểu mô phế quản của đường thở lớn ở phổi. Nó bắt đầu với tổn thương niêm mạc, hư hại tế bào biểu mô và giải phóng các chất trung gian tiền viêm. Điều này dẫn đến tắc nghẽn tạm thời đường dẫn khí và phản ứng quá mức của phế quản. Đờm mủ có thể do nhiễm khuẩn hoặc virus.

Nguyên nhân gây viêm phế quản cấp tính chủ yếu là virus, chiếm 90% các trường hợp viêm phế quản ở người lớn khỏe mạnh. Virus cúm A và B, virus parainfluenza 3 và virus hợp bào hô hấp (RSV) chủ yếu gây bệnh đường hô hấp dưới. Trong khi đó, coronavirus, adenovirus và rhinovirus thường gây triệu chứng đường hô hấp trên. Nguyên nhân thường gặp, không phải virus, gây viêm phế quản cấp tính bao gồm các vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae và Bordetella pertussis, chúng chiếm 5-10% các trường hợp. Trong số này, Bordetella pertussis có nhiều khả năng gây ho kéo dài. Các yếu tố kích thích ho từ môi trường như bụi, lông động vật và hít phải khói độc cũng nên được chú ý.